Kinderen, Instagram en YouTube

Uit een onderzoek van de Nationale Academie voor Media & Maatschappij (2012) blijkt dat jongeren tussen 13 en 18 jaar lijden aan sociale media stress. Uit hun onderzoek bleek dat vooral de angst om dingen te missen en om buitengesloten te raken bij jongeren een enorme druk kan veroorzaken. Van alle ondervraagde jongeren binnen dat onderzoek bleek 97% te beschikken over een computer met internetverbinding en 76 % te beschikken over een smartphone met internetverbinding. Zij spreken over de Wifi Generatie. Een generatie die altijd en overal online is, hetgeen ook grote gevolgen heeft voor onze manier van opvoeden.  Jongeren ervaren stress door het voortdurende beroep dat  de sociale media op hen doet (de piepjes), maar ook de grote hoeveelheid informatie die zij dagelijks moeten verwerken om bij te blijven.

Lisanne (15 jaar): “Ik had een groeps Whatsapp met mijn klas, maar als ik dan ’s morgens wakker werd, had ik wel 1000 berichtjes, dus die groeps app heb ik eruit gegooid.”

De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat het jongeren ontbreekt aan voldoende bewustzijn over de werking van de sociale media en hun eigen rol daarin.  De Nationale Academie voor Media & Maatschappij pleit voor het creëren van een nieuw bewustzijn bij jongeren, ouders en professionele opvoeders, waardoor jongeren de sociale media leren te relativeren en meer grip krijgen op hun eigen gedrag. 

Meningen

Lange tijd werd de online wereld door volwassenen gezien als recreatieve omgeving, spelletjes doen op de computer. Volwassenen hadden nauwelijks in de gaten dat het voor kinderen niet meer om alleen apparaten gaat, maar dat het voor hen een leefwereld is geworden. Een wereld waarin zij veel bedrevener zijn dan menig volwassene. 

Als ouder kan je twee fouten maken: 

• niet willen weten wat je kinderen met sociale media doen
• of vanuit angst proberen sociale media aan je kind onthouden. 

Uit angst ga je als ouder sociale media afkraken, waardoor je de verbinding met je kind kwijt raakt.  Ouders hebben antwoorden nodig om hun kinderen te kunnen begeleiden en op te voeden, want deze generatie volwassenen kan door de snelle veranderingen vaak niet teruggrijpen op ervaringen vanuit hun eigen opvoeding en jeugd. Reageren vanuit angst kunnen de gesprekken die je met je kind hebt over sociale media negatief beïnvloeden: “Je zit altijd maar met die telefoon, heb je niet wat beters te doen?” 

Grip houden op het smartphone gebruik van je kind begint met leren begrijpen waarom hij zoveel waarde hecht aan dat apparaat. Sociale media hebben ook een positieve betekenis voor jongeren. Zij geven aan via de sociale media meer in contact te staan met mensen die normaal verder van hen afstaan. Ook gebruiken zij de sociale media om informatie te krijgen over mogelijke activiteiten zoals concerten, feesten door te kijken wat hun vriendengroep aan het doen is. Het blijkt dat online contacten met vrienden offline vriendschappen versterken. Toch vinden ze offline vriendschappen belangrijker dan online vriendschappen. Sociale media maakt de communicatie met vrienden alleen gemakkelijker.

Dave (16 jaar): “In het echte leven heb je meer irritaties. Als iemand vervelend doet via Whatsapp dan reageer ik lekker niet!”

Als moeder merk ik dat bij mijn zoon (17 jaar). In het “echte” leven vindt hij het moeilijk om contacten te leggen met mensen, zeker als hij die niet goed kent. Facebook geeft hem de mogelijkheid om contacten te onderhouden met zijn vrienden, maar ook met mensen die net zoals hij AZ fan zijn. 

Vaak krijgen ouders de tip om zelf ook een Facebookprofiel aan te maken, zodat ze weten wat hun kinderen uitspoken. Jongeren zitten daar vaak niet op te wachten:

Mike (16 jaar): “Ik vind het prettig dat mijn ouders niet op Twitter zitten, zodat ik ongeneerd kan schelden. Mijn ouders snappen de humor daarvan niet.” En Lisanne (15 jaar) wil ook niet dat ooms en tantes tot de vrienden horen op Facebook. “Ze hoeven sommige dingen van mij niet te weten en ik wil al helemaal niet dat dingen doorgebriefd worden naar mijn ouders.”

Tips

Hoe kunnen ouders hun kinderen helpen om sociale media te benutten als een verrijking en niet als een verarming?  Hoe kunnen ouders het goede voorbeeld geven, en zorgen dat sociale media de relatie met hun kind ondersteunen in plaats van hinderen? Hoe kunnen we onze kinderen begeleiden binnen die virtuele wereld zonder die wereld af te keuren? 

Pubers in deze tijd opvoeden  betekent je verdiepen in sociale media en erover praten met je kinderen. Volgens Justine Pardoen (hoofdredacteur Ouders Online) moet je je kinderen opvoeden over sociale media zoals je dat ook zou doen als hij buiten gaat spelen.  In haar boek Focus! besteedt Justine Pardoes veel aandacht aan hoe je met je kind kunt praten over sociale media. De truc is volgens haar om Echte Vragen te stellen. Volgens haar voldoen Echte Vragen aan de volgende voorwaarden:

• Als je het antwoord niet kunt opzoeken via Google;
• Als jij zelf het antwoord niet weet;
• Als het geen verwijt is, verpakt in de vorm van een vraag;
• Als je kind bij zichzelf te rade moet gaan: wat denkt, voelt of vindt hij zelf?
• Als er geen ‘goed’ of ‘fout’ antwoord is;
• Als het een vraag is die niet alleen met ja of nee beantwoord kan worden;
• Als jezelf geïnteresseerd bent in het antwoord.

Een voorbeeld van een Echte Vraag, die ik ook aan mijn kinderen heb gesteld is: “Hoe zou je het vinden om op vakantie ergens heen te gaan waar geen internet is? En als je ook niet kunt sms’en of bellen? Wat zou je dan missen en waarom? 

Tips voor ouders: 

• Creëer in huis situaties zonder smartphones en maak hier afspraken over.  Bijvoorbeeld  als we eten zijn de smartphones elders. Geen telefoons e.d. mee naar de slaapkamer als het bedtijd is. 
• Begeleid je kind bij het studeren nu er ook afleiding bestaat door de sociale media: leer je kind dus ook om berichten te negeren en zich te concentreren. Naast huiswerktijd mag er ook ‘sociale-media’ tijd zijn. Het is slim om samen met je kind af te spreken hoeveel tijd er aan huiswerk  besteed wordt, maar ook op welke momenten de sociale mediatijd ingebouwd kan worden.
• Ga samen de natuur in, wandel en praat met elkaar (en laat de mobiels thuis).
• Geef het goede voorbeeld en neem zelf ook de telefoon niet op als je in gesprek bent met je kind.
• Respecteer de privacy van je kinderen, maar blijf interesse tonen wat ze online (en offline) doen.
• Bespreek het gebruik van sociale media met je kind. Vind je sociale media zelf helemaal niets, spreek dit dan ook uit; geef er je redenen bij maar respecteer dat je kind het wel leuk mag vinden. 
• Bekijk met je kind sites en platforms en leer er samen van wat wel en niet oké is. Bespreek ook zaken als cyberpesten en sexting (sexting is het versturen van seksueel getinte berichten, foto’s en video’s).

Bronnen

Delver, Bamber & Hop, Liesbeth (2012). De WIFI-generatie, De jeugd op het mobiele internet. 

Nationale Academie voor Media & Maatschappij (2012). Jongeren lijden aan Social Media Stress (SMS); Onderzoeksraportage.

Pardoen, Justine (2013). Focus! Over sociale media als de grote afleider. Amsterdam: SWP